Bourgondische Nederlanden
Uit Wiki Munten en papiergeld
Bourgondische Nederlanden, of "landen van herwaarts over", is een verzamelnaam voor de Nederlandse gewesten onder het bestuur van het Bourgondische huis, later Habsburgse huis en na Karel V de Spaanse tak daarvan. Na de afzwering van Philips II door de gewesten in het noorden werden de trouw gebleven gewesten meestal aangeduid als de Zuidelijke Nederlanden. De opeenvolgende vorsten hebben op wisselende plaatsen munten laten slaan (zie de tabel bij de afbeeldingen).
De Bourgondische hertogen en hun opvolgers na 1477 hebben tot aan het einde van de 18e eeuw op de munten de titel en het wapen van het hertogdom Bourgondië gevoerd, hoewel het hertogdom reeds in 1477 definitief aan Frankrijk verloren ging.
In 1433 maakte Philips de Goede een begin met een uniforme Bourgondische muntslag voor Brabant, Vlaanderen, Henegouwen en Holland (Holland, graafschap). In deze vier landen werden munten van hetzelfde uiterlijk, gewicht en gehalte geslagen vierlander. Alleen voor de kleinste denominaties bleven er onderlinge verschillen. Aan de vroegere gewestelijke zelfstandigheid herinnerden nog slechts de per gewest verschillende titulatuur van de vorst en de aan een munthuis verbonden munttekens.
De Vlaamse groot werd bij de unificatie als Bourgondische groot de basis van het nieuwe geldstelsel.
Na 1433 werden ook regelingen betreffende de muntomloop uniform voor alle gewesten getroffen.
Met de Staten-Generaal werd over de te voeren muntpolitiek overleg gepleegd. Alleen voor het afgelegen Luxemburg bleven lang aparte regels gelden.
Andere bovengewestelijke organen als de rekenkamers en de Raad van Financiën kregen eveneens een taak op muntgebied. De controle op de munthuizen werd gecentraliseerd in een college van Raden en Generaalmeesters van de Munt.
Dit gecentraliseerde beheer van het muntwezen bleef bestaan tot de opstand in de Noordelijke provincies en tot het eind van de 18e eeuw in de Zuidelijke Nederlanden.
J.S.
Lit.: Beek, B. van, Geld in de Bour- gondische Nederlanden, De Beeldenaar (1983) 75-82, 130-142 en 157-167; Gelder, H. Enno van, en M. Hoc, Les Monnaies des Pays-Bas bourguignons et espagnols 1434-1713, Amsterdam 1960; Pusch, G., Staatliche Münz- und Geldpolitik in den Niederlanden unter den Burgundischen und Habsburgischen Herrschern, besonders unter Kaiser Karl V, München 1932; Spufford, P., Monetary problems and policies in the Burgundian Netherlands, Leiden 1970; Vanhoudt, H., De munten van de Bourgondische, Spaanse en Oostenrijkse Nederlanden en van de Franse en Hollandse periode 1434-1830, Heverlee 2015.
