Groot
Uit Wiki Munten en papiergeld
groot, (Fr. gros, Du. Groschen, Eng. groat; uit Lat. denarius grossus = zware penning) algemene benaming voor de sinds het eind van de 13e eeuw geslagen grotere zilverstukken in navolging van de gros tournois die ca. 1300 als eerste grote zilverstuk in de Nederlanden in gebruik komt.
Vanaf 1337 slaat Vlaanderen een iets lichtere eigen groot, de leeuwengroot, die het gehele Nederlandse gebied overheerst. In de tweede helft van de 14e eeuw gaan de verschillende vorstendommen groten van eigen type en van uiteenlopende waarde slaan en soms ook de dubbele groot of plak.
De mate van ontwaarding van de groot verloopt, vooral in begin 15e eeuw, zeer verschillend. De Vlaamse groot blijft redelijk op peil en wordt in 1434 de groot van de Bourgondische Nederlanden. De Hollandse groot verdwijnt, de Brabantse groot leeft alleen als rekeneenheid (= 2/3 Vlaams-Bourgondische groot) nog lang voort.
In de 15e eeuw wordt de stuiver de belangrijkste munt en groot wordt dan een naam voor halve stuiver. In de oostelijke gewesten gaat de verzwakking van de groot echter nog veel verder. In Luik, Utrecht en Overijssel verdwijnt hij uit het gebruik en in Gelre en Groningen leeft hij dan nog slechts voort als een klein pasmuntje, het grootken.
In de loop der tijden hebben de groten vele namen gekend, soms genoemd naar de muntplaats: Bergsche groot (groot van Geertruidenberg) of Weerdse groot (groot van de Weerd, Utrecht), soms naar de muntmeester: (Hendrik) Adelyengroot, Heinric Ottensoengroot, (Wilhelmus) Paidzengroot of Willem Tonsusgroot.
Meestal echter worden ze genoemd naar hun type, bv: adelaarsgroot (gros à l'aigle, adelersgroiss), helm (gros heaumé), leeuwengroot (gros au lion), Mariagroot (gros à la Madonna of gros à la Marie).
E.v.G.
Holland, Floris V (1266-1296), groot, zilver, nabootsing van de Franse gros tournois.
