Muntpers
Uit Wiki Munten en papiergeld
muntpers, apparaat waarmee muntplaatjes (rondel) tussen twee muntstempels tot munten geperst worden, waarmee de mechanisering en later automatisering van de muntslag mogelijk werd gemaakt; munttechniek.
In de 16e eeuw werd voor het eerst het slaan van munten met een hamer vervangen door het persen met een schroefpers. Omstreeks 1530 werden voor het eerst munten geschroefd; maar het duurde nog tot midden 17e eeuw voordat de schroefpers op vele plaatsen voor het slaan van munten gebruikt werd.
De productiesnelheid kwam toen tot ca. 60 munten per minuut (daarvóór moesten grote munten als rijksdaalders en dergelijke, door meerdere hamerslagen van het vereiste reliëf worden voorzien). Andere apparaten die in deze tijd veel voor de productie van munten gebruikt werden, waren de muntwals en het taswerk. Bij beide apparaten werd een walsbeweging toegepast; men kan hierbij dus niet van persen spreken.
Eind 18e eeuw werden bij de schroefpers verschillende verbeteringen aangebracht. Bovendien werd een muntring toegepast waarmee men zuiver ronde munten of munten met een kartelrand, kon maken. Ook werd omstreeks deze tijd spierkracht vervangen door waterkracht op die plaatsen waar voldoende niveauverschil was.
Bij de overgang op de 19e eeuw deed stoomkracht zijn intrede. In 1817 volgde een nieuwe ontwikkeling: in Duitsland vond Uhlhorn een muntpers met kniehefboommechanisme uit; kniehefboompers. Deze pers, die zeer goed door stoom kon worden aangedreven, werd al snel in veel landen toegepast. Men kon er productiesnelheden van 90 munten per minuut mee halen voor niet al te grote munten.
Nog altijd wordt bij muntpersen het kniehefboommechanisme gebruikt, maar wel werd in deze eeuw de stoomaandrijving door elektrische aandrijving vervangen. Verder heeft men door verbeteringen aan het aan- en afvoermechanisme de productiesnelheid kunnen opvoeren tot 750 munten per minuut voor munten van 27 mm diameter en tot 400 munten per minuut bij een diameter van 50 mm.
Tegenwoordig worden ook zogenaamde horizontale persen toegepast, waarbij de stempels volgens een horizontale lijn bewogen worden. Met deze persen worden nog hogere snelheden bereikt. Er zijn nu ook muntpersen in de handel die bimetaal munten in één slag kunnen slaan.
K.
