Handelingen

Variant

Uit Wiki Munten en papiergeld

variant, of variatie, afwijking van een grondvorm of type. In de tijd van manuele muntproductie was het onvermijdelijk dat stempelsnijders ongewild min of meer afweken van het voorgeschreven grondpatroon. Deze niet opzettelijke afwijking, bijvoorbeeld in het portret of in de afkortingen binnen de tekst, noemt men variant. Zij heeft oorspronkelijk geen monetaire betekenis, doch stelt de numismaat tegenwoordig evenwel in staat diverse oplagen te onderscheiden en aan de hand van herkende stempels de oplage (slagaantallen) van een bepaald munttype te schatten. De varianten namen af naarmate de stempelproductie werd gemechaniseerd en beperken zich thans tot zogenaamde misslagen.

Een opzettelijk aangebrachte verandering in het type noemt men daarentegen een variatie. Deze heeft een monetaire functie en werd ook na de mechanisatie van de muntslag gehandhaafd. Zij onderscheidt binnen het type van een emissie de opeenvolgende oplagen door opzettelijke wijziging van initiaalteken en jaaraanduiding en gebruik van verschillende afkortingen, lettertypen, interpunctie of geheime punten.

Binnen een algemeen type geeft de variatie de diverse emittenten aan, bijvoorbeeld door gebruik van verschillende titulatuur, portretten en wapens binnen de voorgeschreven grondvorm. Ook bij papiergeld treden de niet functionele variant (defecten, plaatsvervangers) en de functionele variatie op.

De laatste bestaat uit verandering van wetstekst (tegen valsemunterij), datum en handtekeningen, cijfertype (in verband met machinale verwerking van papiergeld) en eventueel zelfs van de compositie indien deze als aanstootgevend wordt ervaren.

G.