Verzamelen, praktische tips

Verzamelen, praktische tips,

a. Uitbreiden verzameling: kopen, verkopen en ruilen

Munten of bankbiljetten met een lage waarde zijn nog wel te ruilen, maar al gauw zal elke verzamelaar ontdekken dat er stukken gekocht moeten worden. Dit kan op verschillende manieren gebeuren:

1. Bij een andere verzamelaar. Dit is alleen verstandig als men goed op de hoogte is van de waarde en de echtheid (verzamelaarsvervalsingen !) van de stukken. Het zal ook een rol spelen of u nog lang bevriend wilt blijven met uw handelspartner.

2. Bij een handelaar. Dit kan een uitstekende manier zijn als het een betrouwbare handelaar is. Een goede handelaar zal altijd instaan voor de echtheid van de stukken en een eventueel per ongeluk verkocht vals exemplaar onmiddellijk terugnemen. De belangrijkste handelaren zijn internationaal verenigd in de A.I.N.P., De Association Internationale des Numismates Professionels. In Nederland heeft de Nederlandse Vereniging van Munthandelaren (NVMH), waarbij alle belangrijke handelaren aangesloten zijn, een eigen beroepscode. Aangezien in deze handel geen vaste prijzen gelden (de catalogi kunnen alleen als richtsnoer dienen), moet men zelf uitmaken of de prijs redelijk is. Ook hier weer is een goede handelaar het betrouwbaarst, al was het alleen maar, omdat hij zijn klanten graag terug ziet komen.

3. Op een muntenbeurs. Veel verzamelaars vinden dit de beste plaats om munten te kopen. In zeker opzicht is dit waar, omdat het aanbod groter is dan bij een individuele handelaar en er zijn prijsvergelijkingen mogelijk. De voordelen zijn echter beperkt, omdat het aantal goede en gespecialiseerde handelaren zeer beperkt is zodat er buiten het gebied van de moderne munten amper prijsvergelijking mogelijk is.

4. Uit een prijslijst (al dan niet via internet). De voor- en nadelen van deze methode lijken veel op die bij het winkelen bij een postorderbedrijf. Goede foto‚‘s kunnen helpen. Deze methode heeft vooral zin als het om een zeer gespecialiseerd verzamelgebied gaat en men niet in de gelegenheid is om bijvoorbeeld regelmatig buitenlandse munthandelaren te bezoeken.

5. Op een veiling (al dan niet via internet). Deze methode is zeer geschikt voor mensen die bijzondere exemplaren zoeken. Het nadeel is echter dat men nu geheel zelf de prijs moet vaststellen, waarbij rekening gehouden moet worden met ongeveer 15 tot 20% opgeld. Soms worden munten op een veiling in een lot te koop aangeboden, waardoor men gedwongen wordt omwille van een of twee felbegeerde exemplaren er soms tientallen te kopen. De overige exemplaren kunnen misschien weer doorverkocht worden hoewel dat meestal net degene zijn die voor de handel minder interessant zijn. Mogelijk kunnen ze geruild worden met een andere verzamelaar. Het is echter ook mogelijk om te ruilen bij een handelaar. Dit komt nogal eens voor als het om kwaliteitverbetering gaat. Vanzelfsprekend zal er dan wel bijbetaald moeten worden.

b. Opbergen van de verzameling

Munten kunnen op verschillende manieren worden opgeborgen, afhankelijk van de behoefte van de verzamelaar. Een grote verzameling die weinig van zijn plaats komt (niet regelmatig opbergen in een kluis of meenemen op reis) komt het mooist tot zijn recht als de munten gerangschikt in laden liggen. De meest praktische oplossing bieden de zogenaamde muntkartonnetjes. Hier kunnen korte aantekeningen op gemaakt worden. Het voordeel van deze manier van opbergen is dat er betrekkelijk veel munten tegelijk gezien kunnen worden en dat men de munten in handen kan houden, waardoor ze beter bekeken en bestudeerd kunnen worden.

Er zijn zowel houten als plastic muntkasten in de handel. Vanzelfsprekend kan men ook zelf een ladenkast maken als de laden zelf maar niet van eikenhout zijn, omdat vooral zilveren munten daar snel in verkleuren of bruine stippen krijgen. Mahonie voldoet over het algemeen het beste. Voor de bekleding van de laden is fluweel of vilt het meest geschikt. Het nadeel van deze methode van opbergen is dat de verzameling betrekkelijk veel ruimte inneemt en niet gemakkelijk mee te nemen valt. Daarom kiezen veel verzamelaars voor het opbergen in albums.

De beste methode hiervoor is de munten eerst in een munthouder te plaatsen (al of niet zelfklevend) en de munthouder dan in het vakje van het albumblad te steken. De kartonnen munthouder is aan beide zijden voorzien van een cirkelvormige uitsparing die door plastic afgesloten is. De munt is goed zichtbaar en stofvrij afgesloten. Een nadeel is dat de kwaliteit van de munt door het plastic heen niet altijd goed te bepalen is. Het is daarom verstandig om in gevallen van twijfel bij aankoop de munt uit te laten pakken. Ook moet men er zeker van zijn dat het plastic van een zeer goede kwaliteit is, omdat anders de munt zeer snel aangetast raakt.

Sommige musea bergen de munten het liefst op in papieren zakjes die rechtop in een doos geplaatst worden. Hierdoor nemen de munten zeer weinig ruimte in en de zakjes kunnen tevens als registratiekaart gebruikt worden. Het nadeel van deze methode voor verzamelaars is dat de munten zelf weinig toegankelijk zijn. Om een serie geheel te kunnen zien, zullen soms vele zakjes tevoorschijn gehaald moeten worden.

Bankbiljetten kunnen het beste in speciale albums opgeborgen worden, waarbij de biljetten in losse insteekbladen van zuurvrij papier geschoven worden, op dezelfde wijze als postzegels in een insteekalbum opgeborgen kunnen worden. Er bestaan ook bladen met plastic hoezen. Vanzelfsprekend moeten de hoogste eisen gesteld worden aan de kwaliteit van het plastic.

c. Registratie

Een verzameling komt beter tot zijn recht en men beleeft er meer genoegen aan als deze goed geregistreerd wordt. Vooral grote verzamelingen worden zonder administratie onoverzichtelijk. Een particuliere verzamelaar kan goed uit de voeten met systeemkaarten of computerbestanden als Excel, Access, FileMaker, enz.. Hierop kunnen genoteerd worden: land van herkomst, vorst/regeringsvorm, naam munt of bankbiljet (denominatie/coupure), jaartal en literatuurverwijzing, eventueel vergezeld van een foto of een meer gedetailleerde beschrijving. De literatuurverwijzing kan het best geschieden aan de hand van het meest gebruikte standaardwerk, zie: numismatische literatuur.

Het is ook mogelijk om op de kaart/record enkele wetenswaardigheden te vermelden als: periode waarin de munt of het bankbiljet gebruikt werd, circulatiegebied. De meeste verzamelaars zullen ook de behoefte hebben om de aankoop- en herkomstbijzonderheden te vermelden zoals: aankoopdatum, prijs, naam handelaar, veilinghuis (met datum en lotnummer), herkomst (naam vondst, naam vorige eigenaars), taxatieprijs enz.

d. Literatuur

Elke verzamelaar zal vrij snel een prijslijst of catalogus willen aanschaffen over zijn verzamelgebied. Dit lukt meestal wel, tenzij u een zeer bijzonder verzamelgebied hebt uitgekozen. Veel verzamelaars hebben er echter moeite mee om voldoende achtergrondliteratuur aan te schaffen. Dit komt gedeeltelijk, omdat deze gespecialiseerde literatuur in veel gevallen niet overal voorradig en daardoor zeer prijzig is, maar ook, omdat veel verzamelaars te weinig op de hoogte zijn van de bestaande lliteratuur. Deze encyclopedie kan voor een deel helpen, omdat bij de samenstelling ervan ruim gebruik gemaakt is van de belangrijkste numismatische publicaties en bovendien is in het overzicht numismatische literatuur een uitgebreide literatuurlijst opgenomen. Zie ook: Beeldenaar en Muntkoerier.

e. Veiligheid

Het veilig opbergen van een verzameling is niet eenvoudig. Natuurlijk hoeft iemand met een kleine verzameling van moderne munten geen kostbare voorzieningen te treffen, maar bij een grote verzameling met veel zeldzame stukken loont het de moeite om ook op de veiligheid te letten.

Eigenlijk staan de eisen van veiligheid prettig verzamelen in de weg. Men verzamelt pas werkelijk veilig als niemand weet dat er verzameld wordt en als de verzameling onbereikbaar opgeborgen is. Het eerste betekent dat een verzamelaar nooit op een veiling of op een beurs zelf zou kunnen kopen en dat men geen lid mag zijn van een numismatische vereniging en geen numismatische post mag ontvangen. En men zou zeker nooit zijn verzameling aan iemand mogen laten zien. Het tweede betekent dat de verzameling altijd in een bankkluis moet liggen.

Beide maatregelen leiden tot absurde situaties en dat betekent dat iedere verzamelaar in de praktijk een aantal risico's loopt. Het onderstaande is bedoeld om die risico's op een redelijke manier in te perken.

1. Opbergen van de verzameling: op een veilige niet zichtbare plaats in een goed afsluitbare kast (brandwerend) of in een kluis thuis op een onopvallende plaats (vloerkluis). Als u een zeer grote verzameling in huis hebt kan het verstandig zijn om aan uitgebreide inbraakpreventie te doen (beveiliging van ramen en deuren is altijd zinvol, maar met veel waardevolle voorwerpen in huis noodzaak). Berg de verzameling tijdens de vakanties op in een bankkluis.

2. Registreren: zie hierboven. Een goed registratiesysteem kan het opsporen van de collectie na diefstal vergemakkelijken. U kunt dan aan de hand hiervan een lijst van gemiste voorwerpen overleggen.

3. Verzekeren: elke verzameling is te verzekeren. Bij grotere collecties is een taxatierapport nodig dat ondertekend is door een beëdigde taxateur. Dit kan het beste geschieden op basis van uw registratiesysteem (het taxatiebedrag kan ook op de registratiekaart vermeld worden). Bij zeer grote collecties is de verzekeringspremie groter dan het bedrag van de jaarlijkse aankopen. In dat geval is het - in overleg met uw verzekeringsadviseur - mogelijk om bijvoorbeeld uw verzameling in vieren te delen en slechts een kwart te verzekeren. Driekwart van de verzameling ligt dan in een bankkluis en een kwart hebt u thuis. Welk deel u thuis hebt, kunt u zelf bepalen als maar steeds driekwart van de verzameling veilig opgeborgen ligt.

4. Ruchtbaarheid: zorg dat u niet nodeloos aan iedereen vertelt dat u verzamelt. Uw kennissen zullen waarschijnlijk wel weten dat u verzamelt, maar weten meestal niet hoe groot uw verzameling is. Noem daarom nooit bedragen en zeg altijd dat uw verzameling bij de bank ligt. Al deze maatregelen zullen diefstal niet kunnen voorkomen, maar kunnen het risico wel verkleinen. Er blijft natuurlijk altijd een (zeer) kleine kans dat uw verzameling gestolen wordt, maar als u daarvan wakker ligt, kunt u beter een andere hobby kiezen. Tenslotte verzamelt u, omdat het leuk is.

Zie ook: verzamelaar, verzamelaarsmunten, verzamelen, verzamelen, korte geschiedenis, verzamelgebied.