Rijkszwaard

rijkszwaard, ook wel Mauritiuszwaard, een van de insignia (insigne) van het Heilige Roomse Rijk, symboliseerde de functie van legeraanvoerder. De Saksische hertogen hadden als opperbevelhebber van het leger van het Duitse rijk het voorrecht bij het keizerlijk ceremonieel het rijkszwaard te dragen. Ze lieten zich veelal met dit zwaard in de hand afbeelden. Zo ook Maurits van Saksen op de onder zijn regering (1547-1553) geslagen Saksische daalder.

De in het Duitse rijk wijdverbreide Saksische daalder werd in 1566 tot rijksmunt verklaard (Reichsmünzordnungen). De van de Saksische daalder bekende beeldenaar (geharnast borstbeeld naar rechts met een zwaard in de hand) is ook in de Nederlanden nagevolgd: gehelmde rijksdaalder, leicesterrijksdaalder, Nederlandse rijksdaalder en Friese florijn.

J.S.