Borstbeeld
Uit Wiki Munten en papiergeld
borstbeeld of buste, weergave van een menselijke figuur, waarbij in tegenstelling tot de "kop", behalve het hoofd met hals ook de schouders afgebeeld worden. Soms wordt de romp tot het middel afgebeeld.
Het borstbeeld is vanwege zijn vorm zeer geschikt als portret op een munt of penning. De eerste portretten op munten in de 3e eeuw v. Chr. waren hoofdzakelijk koppen, maar er kwamen vooral in Egypte, eveneens regelmatig borstbeelden voor. In de Romeinse tijd (Romeinse muntwezen, Romeinse rijk) werd vanaf het einde van de 2e eeuw het borstbeeld de meest gebruikelijke portretvorm van de keizer op de munten. Deze gewoonte werd door de Byzantijnse keizers (Byzantijnse rijk) overgenomen, waarbij het borstbeeld meestal "en face" geplaatst werd (= de toeschouwer recht aanziend).
Later werden de Byzantijnse keizers ook ten voeten uit afgebeeld.
De penningkunstenaars uit de Renaissance hadden een voorkeur voor het borstbeeld boven de kop.
Waarschijnlijk werd daardoor het borstbeeld ook op de munten tot aan het einde van de 18e eeuw de meest voorkomende portretvorm.
Daarna keerde onder invloed van het Classicisme de belangstelling voor de kop terug. Hierdoor verdween het borstbeeld als portretvorm in veel landen van de munten.
In Nederland werd in de muntwet van 1816 vastgelegd dat het borstbeeld van Willem I op de munten geplaatst zou worden, hoewel in werkelijkheid alleen de aanzet van de schouders afgebeeld werd. In de huidige muntwetgeving wordt het portret nog steeds omschreven als "Ons borstbeeld", hoewel alleen de hals afgebeeld is. Echte borstbeelden zijn alleen te vinden op de munten van Wilhelmina van het type "hermelijnen mantel" (1910-1925).
In België staat het borstbeeld van Albert I op de 20 frank, goud (1914) en op de 100 frank, zilver (1948-1954) staan de borstbeelden van de eerste vier koningen. Op de munten van het Groothertogdom Luxemburg komen geen borstbeelden voor.
