Kampgeld
Uit Wiki Munten en papiergeld
kampgeld, huisgeld dat speciaal voor gebruik in krijgsgevangenen-, internerings- en concentratiekampen is vervaardigd. Kampgeld werd meestal in de vorm van papiergeld uitgegeven, maar ook andere geldvormen zijn bekend. Het diende om de geïnterneerden te beletten het verstrekte geld ook buiten het kamp te gebruiken om zo het succes van vluchtpogingen te verkleinen.
Kampgeld moet in z'n algemeenheid dan ook beschouwd worden als vervangingsmiddel voor het reguliere geld zonder dat aan dit laatste schaarste behoeft te bestaan.
Het oudste kampgeld zou tijdens de Zevenjarige Oorlog (1756-1763) door Oostenrijk en Pruisen zijn uitgegeven.
Ten tijde van de Napoleontische Oorlogen zou in 1813 in een kamp in Berlijn voor Pruisische gevangenen kampgeld zijn uitgegeven, evenals in 1815 na de Slag bij Waterloo voor Franse krijgsgevangenen.
Ook in 1866 (oorlog Pruisen- Oostenrijk) en in 1870-1871 (Frans-Duitse Oorlog) zou kampgeld zijn uitgegeven. Bovenstaande kampgeldemissies zijn uit archiefstukken bekend, maar tot nu toe zijn geen exemplaren teruggevonden.
Dat is wel het geval met het door kantinebeheerder Luman Burr van Camp Douglas in Chicago tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog (1861 -1865) voor gevangen soldaten uit zuidelijke staten uitgegeven kampgeld. Ook uit de Boerenoorlog (ca. 1900) is kampgeld bekend uit de kampen Green Point en Simonstown in Zuid-Afrika en Diyatalawa en Ragama op Ceylon waarin de Britten gevangengenomen Boeren opsloten.
Uit de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) is kampgeld bekend uit kampen in Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, uit Belgische, Franse en Engelse kampen op Franse bodem, Nederland (Uden), Italië, de Verenigde Staten van Amerika en Egypte waar Duitse krijgsgevangenen uit Duits Oost-Afrika vastzaten.
Gedurende de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) is erg veel kampgeld uitgegeven in krijgsgevangen-, internerings- en concentratiekampen in Algerije, Australië, België, Canada, Duitsland, Egypte, Frankrijk, India, Italië, Nederland, Nederlandsch-Indië en Rusland. Deze opsomming is niet uitputtend.
Aan de echtheid van kampgeld uit de Vietnam-oorlogen wordt ernstig getwijfeld.
Voorts zou kampgeld gecirculeerd hebben in kampen van de UNRRA (United Nations Relief and Rehabilitation Administration) voor de opvang van gedeporteerden, van de IRO (International Refugee Organization), de Joint Jewish Camps in Oostenrijk en in kampen voor Displaced Persons in Oostenrijk, Duitsland en Nederland (op naam van de Netherland Liaison Officer), maar dit laatste is niet zeker.
Ook is kampgeld uitgegeven voor gebruik in interneringskampen voor Joden op Cyprus aan wie na 1945 geen toestemming werd verleend naar Palestina door te reizen.
Deze biljetten van 1, 2 en 5 shilling stonden op naam van de American Jewish Joint Distribution Committee.
In 1956 gaf Oostenrijk kampgeld uit in opvangkampen voor Hongaarse vluchtelingen in Steyr en Haid.
W.
Lit.: Keller, A., Das Papiergeld der Gefangenenlager im Deutschen Reich sowie in Osterreich-Ungarn 1914-1918 (2e dr.) München 1976; Pick, A. en C. Siemsen, Das Lagergeld der Konzentrations- und D. P. -Lager 1933-1945, München 1976.
