Strafbepaling

strafbepaling, op munten en papiergeld: teneinde muntmisdrijven tegen te gaan, werden strafdreigingen als psychologische beveiliging tegen valsemunterij wel op munten, waardepapieren en papiergeld opgenomen. Zo treft men op een proef voor een Hollandse zilveren rijder (ducaton) van 1671 het randschrift NERVOS REIPVBLICAE ACCIDERE FACINVS MORTE PIANDVM aan (= De pezen van de staat te besnoeien is een misdrijf dat met de dood moet worden geboet).

Sinds 1792 werden de Franse assignaten (assignaat) wegens veelvuldige namaak voorzien van de tekst: LA LOI PUNIT DE MORT LE CONTREFACTEUR. Deze dreiging verscheen in vertaling soms op provinciale recepissen in de Noordelijke Nederlanden: DE VERVALSCHER ZAL MET DE DOOD GESTRAFT WORDEN.

Vanaf 1852 werden de Nederlandse muntbiljetten voorzien van de strafbepaling inzake valsemunterij uit het Wetboek van Strafrecht. Deze bepaling werd vanaf model reliëfrand (1860) tevens opgenomen op de biljetten van de Nederlandsche Bank. Toen de Bank een naamloze vennootschap was geworden, werd deze tekst in 1867 aangepast.

Om ongewenste afbeelding van biljetten te kunnen tegengaan werd sinds 1950 ook het auteursrecht op haar bankbiljetten vermeld. Sinds model roodborstje (1989) wordt de strafdreiging nog slechts geparafraseerd: DE NAMAKER OF VERVALSER WORDT GESTRAFT. Sinds het midden van de 19e eeuw werd ook in België het papiergeld steeds van een strafdreiging voorzien, terwijl dit in Luxemburg meestal het geval was.

G.

Lit.:

Verkooyen, J.M., Papiergeld en de straffen op het namaken of vervalsen daarvan in Limburg 1814-1854, Bulletin van IBNS - Nederland, nrs 4 en 5 (dec. 1992 en apr. 1993) 4-45.