Zegelloodje

zegelloodje, zegelmerk of plombeermerk, al of niet scharnierend uitgevoerd. Ze dienden als kwaliteitskenmerk (lakenloodje, wolmerk) of om een afsluiting te verzegelen (meterkasten e.d.). Het oudste loodje is de bulla, een loden schijf met twee gaatjes waardoor koorden geregen konden worden. De verzegeling ontstond door de schijf plat te slaan of te knijpen.

Later ontstonden meer beveiligde typen met één of twee uitgeboorde kanaaltjes in de schijf. Scharnierloodjes bestaan uit twee door een beugeltje (lip) verbonden delen die met een tang om een koord of ijzerdraad (zegeldraad) samengeknepen worden. Oude Nederlandse lakenloodjes bestonden uit twee ronde schijven, voorzien van enkele pinnen en verbonden door een lip. Ze werden aan het wollen laken bevestigd door de beide helften samen te klinken met een tang en later met een stempelpers waarin twee losse stempels waren bevestigd. Het Museum de Lakenhal te Leiden bezit nog een complete uitrusting met diverse stempelijzers.

Lit.:

Baart, J., e.a., Opgravingen in Amsterdam, Amsterdam 1977, blz. 110-125;

Laere, R. van, Loden zegels en verzegelingen, Limburg (1992) 85-102;

idem, Op het spoor van Limburgse loodjes, Jaarboek EGMP (1988) 223-239.