Muntgewichtmaker

muntgewichtmaker (oudtijds sprak men van "goutgewichtmaker"), vervaardiger van muntgewichten, soms ook van muntbalansen. Voorts samensteller van muntgewichtdozen (muntgewichtdoos), waarvoor hij de diverse onderdelen door andere handwerkslieden kreeg geleverd: houten dozen van schrijnwerkers, papieren etiketten van graveurs/drukkers, blanco messing blokjes van geelgieters, soms ijzeren balansjes van balansmakers.

Hij bewerkte de blokjes, bracht daarop afbeeldingen aan en plaatste ze in de muntgewichtdozen in de desbetreffende vakjes, die hij van de nodige bijschriften voorzag. Muntgewichtmakers behoorden doorgaans tot het smeden- of zwaardvegersgilde; hamers en zwaarden op de blokgewichtjes verwijzen daarnaar. Dikwijls bekleedden muntgewichtmakers aan hun beroep verwante openbare functies: stadsijkmeester, ijkmeester-generaal van de provincie of het landschap of zelfs van de gehele Republiek. Met de afschaffing van het Trooise gewichtenstelsel en de invoering van het metrieke decimale systeem op 1 januari 1820 verdwenen het beroep van muntgewichtmaker en de ijkmeesterfuncties.

W.

Lit.: Pol, A., Noord-Nederlandse muntgewichten. Leiden, 1990 (eerder gepubliceerd in JMP (1989) 5- 142); Wittop Koning, D.A., en G.M.M. Houben, 2000 jaar gewichten in de Nederlanden. Lochem 1980.