Handelingen

Assignaat

Uit Wiki Munten en papiergeld

assignaat, oorspronkelijk een hypotheekbiljet met de kerkelijke bezittingen en staatslanderijen als onderpand, uitgegeven in Frankrijk sinds 1790. De afschaffing van de rente van 3% op deze biljetten en de vrije circulatie zonder dat voor de overdracht behoefte te worden getekend, maakte ze tot feitelijk papiergeld, dat vervolgens ook niet uit de omloop werd genomen. De assignaten werden in steeds grotere hoeveelheden en steeds lagere denominaties gedrukt ter vervanging van klinkende munt en om de oorlogslasten te financieren. Het gevolg was een hollende inflatie waardoor binnen 5 jaar de waarde daalde tot 1/30 van de uitgiftekoers.

In 1793 en 1794 werd bij de verovering van de Zuidelijke Nederlanden dit papiergeld in omloop gebracht op dezelfde voet als in Frankrijk het geval was. Dat gelukte niet in de Noordelijke Nederlanden, die in januari 1795 werden "bevrijd" door de Franse legers die hun soldij uitsluitend in assignaten kregen betaald en deze liefst zo spoedig mogelijk ter plaatse wilden besteden, omdat ze ook wel wisten dat ze bij hun terugkeer in Frankrijk niets meer voor hun papier zouden krijgen. Aangezien ook de Provisionele Representanten van het Volk van Holland (het voorlopige provinciebestuur) zich hiervan bewust waren werd op 2 februari 1795 een publicatie uitgegeven die door de meeste provincies werd overgenomen.

Daarin werd bepaald dat de assignaten slechts in beperkte hoeveelheden en onder strenge voorwaarden door de winkeliers mochten worden aangenomen. Met het erbij ontvangen door de Franse commandant getekende zgn. permissiebiljet konden ze, na controle op de echtheid door een Franse verificateur, bij de stadsbesturen worden ingewisseld tegen stedelijk en provinciaal papiergeld, de zgn. recepissen.

A.

Lit.:

Arkesteijn, N. L. M., Het Haagse papiergeld van 1795. JMP (1982) 111-126. Lafaurie, J., Les assignats et les papiers-monnaies émis par l'etat du XVIIIe siècle, Parijs 1981.

  • Frankrijk, assignat van 10.000 francs, 3e jaar van de republiek, 21,7 x 15,2 cm.
  • Frankrijk, assignaat van 25 livres, 16 december 1791, 15,5 x 8,1 cm.