Amsterdamsche Wisselbank
Uit Wiki Munten en papiergeld
Amsterdamsche Wisselbank, qua karakter een depositobank en wisselbank, opgericht in 1609 door het stadsbestuur van Amsterdam ter sanering van het wisselaarsbedrijf "ten einde alle steigering en confusie in het stuk van der Munte te weeren". Zij nam voornamelijk munten, met inbegrip van gesnoeid en incourant geld, maar ook wel edele metalen voor hun intrinsieke waarde in tegen goede munt of op rekening die werd uitgedrukt in bankgeld. Bovendien kreeg zij het monopolie op de handel in alle belangrijke wissels. Hierdoor werden de kooplieden in feite gedwongen een rekening bij haar te houden. Zo werd ze ook algemeen kassier en verwierf zij zich een belangrijke plaats in de koophandel. In 1609 had zij 731 rekeninghouders, in 1701 had ze er 2698. Qua vorm werd ze de grootste girobank van Noord- Europa doordat betalingen van rekeninghouders onderling meestal plaats hadden door overboeking van de ene rekening op de andere.
In 1683 kreeg zij tevens het recht om specie te belenen en werden haar ontvangstbewijzen (quitantiën of recepisses) en de betalingsopdrachten (assignaties) van haar klanten verhandelbaar en gingen deze als betalingsmiddelen, dus als geld, functioneren. Bankbiljetten heeft de Wisselbank overigens nooit uitgegeven.
De Amsterdamsche Wisselbank genoot alom vertrouwen omdat de stad Amsterdam garant stond en omdat zij geen kredieten mocht verlenen. Haar bankgulden deed dan ook al spoedig een agio van ca. 5 procent. Toen echter in 1790 bekend werd dat zij heimelijk langlopende leningen verschaft had aan de stad Amsterdam, de Staten van Holland en de Oost-Indische Compagnie (VOC) verloor zij dit vertrouwen en moest zij haar betalingen staken.
Na de oprichting van de Nederlandsche Bank in 1814werdin 1819 tot opheffing van de Wisselbank besloten en in 1820 volgde haar liquidatie.
G.
Lit.:
Dillen, J. G. van, Bronnen tot de geschiedenis der wisselbanken, 's-Gravenhage, 1925.
