Scheepjesgulden
Uit Wiki Munten en papiergeld
scheepjesgulden, benaming voor in 1802 te Enkhuizen geslagen guldens en onderdelen met de afbeelding van een naar rechts varende driemaster met het omschrift INDIÆ BATAVORUM (Indiae Batav). Deze munten waren aanvankelijk bestemd voor de Nederlandse kolonie Kaap de Goede Hoop; ze worden om die reden soms ook wel als Kaapse munten aangeduid.
Reeds in 1793 werd de Staten Generaal verzocht om ten behoeve van "het gouvernement aan Cabo de goede hoop... te mogen voorzien met halve, quart en achtste guldens". In 1802 werd muntmeester H. Slijper te Enkhuizen gemachtigd om ten behoeve en voor rekening van de Raad der Aziatische Bezittingen en Etablissementen voor een bedrag van ƒ 100.000- hele, ½, ¼, 1/8 en 1/16 guldens alsmede koperen duiten en halve duiten aan te munten.
Latere instructies spreken over het aanmunten van ƒ 400.000,- voor Kaap de Goede Hoop en de Indische bezittingen waarvan ƒ 192.000, zou bestaan uit scheepjesguldens en fracties daarvan. Uit de (eindafrekening van maart 1803 wordt geconcludeerd dat voor ƒ122.160,aan scheepjesguldens en fracties zijn aangemunt.
Vanwege de Engelse bezetting van de Kaap werd het niet wenselijk geacht deze daar te ontschepen en werden ze doorgezonden naar Batavia waar ze in 1803 gangbaar werden verklaard. Van een latere zending werd wel ƒ 14.976,- aan Kaap de Goede Hoop ontvangen.
Gewicht en gehalte kwamen overeen met de generaliteitsgulden. In vergelijking met de Spaanse matten was de scheepjesgulden feitelijk 27 koperen Indische stuivers waard, doch om onttrekking uit de circulatie te voorkomen werd de scheepjesgulden tegen een koers van 30 koperen Indische stuivers (= 120 duiten) in omloop gebracht.
L.
Lit.:
Kemp, P.H. van der, Episodes uit de geschiedenis der aanmunting ten behoeve van Oost-Indië in 1802-1817, Bijdragen tot de Taal,- Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië, deel 70, aflevering 2, 1915;
Scholten, C, De munten van de Nederlandsche Gebiedsdelen Overzee 1601 -1948, Amsterdam 1951;
Spronk, J.E.W., De Scheepjesgulden van 1802 en zijn fracties, JMP 60/61(1973/4) 158-163.
