Probationstag

Probationstag, in direct verband met de drie in de 16e eeuw in het Duitse Rijk afgekondigde Reichsmünzordnungen werden ook Reichsprobierordnungen uitgevaardigd ter controle van de voorgeschreven rijksmunten. Pas met de in 1559 uitgevaardigde Reichsprobierordnung is er een effectief en dientengevolge naderhand nauwelijks gewijzigd controlesysteem tot stand gekomen.

In iedere kreits moesten de muntheren (geestelijke en wereldlijke, waaronder de steden met muntrecht) halfjaarlijks in een daartoe aangewezen plaats een bijeenkomst beleggen, de zgn. Probationstag. De muntheren dienden hun muntbussen in te zenden, waarna de zich daarin bevindende muntstukken werden onderzocht ("probiert").

Een van deze kreitsen was de Nederlands-Westfaalse kreits met als plaats van samenkomst Keulen. Daaronder vielen, zoals de naam al aangeeft, ook muntheren uit de Nederlanden (uitgezonderd de Bourgondische kreits). De bisschoppen van Luik en Kamerijk (Cambrai), de abdis van Thorn en de rijkssteden (rijksstad), althans de Overijsselse en Nijmegen hebben zich tot in de 17e eeuw aan het Duitse controlesysteem onderworpen.

J.S.

Lit.:

Gelder, H. Enno van, De muntbus, JMP (1946/47) 8-33;

Lennartz, P., Die Probationstage und Probationsregister des niederländisch-westfälischen Kreises, Numismatische Zeitschrift (1913) 1-84.