Peso
Uit Wiki Munten en papiergeld
peso, gebruikelijke, maar niet-officiële benaming voor de Spaanse zilveren munt van 8 realen (peso de a ocho, Spaanse mat), die ca. 1535 werd ingevoerd onder Karel V (1516-1555); hij droeg aanvankelijk de namen van Ferdinand en Isabella (1479-1516 en 1474-1504), omdat de peso geslagen werd als veelvoud van de in 1497 ingevoerde reaal. Vanaf 1566 verschijnt echter gewoon de naam van de regerende koning in het omschrift.
De peso is zowel in Spanje als in Spaans-Amerika in enorme hoeveelheden geslagen en als handelsmunt tot ver in de 19e eeuw over de gehele wereld verspreid. Gewicht (ca. 27 g) en gehalte (ca. 0,900) zijn tot in de 19e eeuw vrijwel onveranderd gebleven. In Spanje was ten gevolge van de inflatie sinds eind 17e eeuw de waarde opgelopen tot 20 verzwakte realen; de munt werd daar meestal duro genoemd. In 1868 werd de peso er afgeschaft. In Amerika bleef de waarde steeds 8 zilveren realen.
Er zijn verscheidene typen te onderscheiden, die echter in de beeldenaars steeds de waardeaanduiding 8 of VIII, het jaartal, het muntteken en de essayeursletter hebben:
a. Spanje, ca. 1535-1566: vz koninklijk wapen, kz juk en pijlenbundel
b. Spanje en Amerika sinds 1566: vz koninklijk wapen, kz kastelen en leeuwen;
c. Zuid-Amerika, ca. 1650-1770: vz koninklijk wapen, kz zuilen van Hercules in de golven;
d. Midden-Amerika, 1722-1770; vz koninklijk wapen, kz zuilen van Hercules in de golven en wereldbollen;
e. Amerika, 1772-19e eeuw: vz buste van de koning, kz zuilen van Hercules in de golven en een wapen;
f. Spanje na 1686: diverse beeldenaars.
De peso met de oude indeling werd door de Spaanse koloniën na het verkrijgen van de onafhankelijkheid aanvankelijk gehandhaafd, doch daarna door de meeste staten vroeg of laat vervangen.
Thans is de peso, maar met decimale indeling, nog de munteenheid in Argentinië, Chili, Colombia, Cuba, Dominicaanse Republiek en Uruguay. In enkele onafhankelijk geworden staten is de peso, evenals veelvouden, in goud geslagen, zoals in Mexico (1 peso 1870-1905, veelvouden 1870-1957). Ook op de Filippijnen, in 1898 door Spanje aan de Verenigde Staten verkocht, is de peso, aldaar piso genoemd, nog de munteenheid.
W.
