Helm

helm,

1. Hoofdbescherming, naast het schild het voornaamste onderdeel van de ridderlijke wapenrusting en zowel in de Oudheid als later veel op munten afgebeeld. In de heraldiek geldt de helm als symbool van krijgsmansdeugd en komt hij vaak voor boven een wapenschild.

Deze heraldische helm werd op munten een enkele maal afzonderlijk afgebeeld, zoals op de groot van Willem I van Gelre, maar veelvuldig - soms zeer opvallend - in combinatie met het schild, zoals op de gehelmde rijksdaalder.

2. Benaming voor gouden en zilveren munten met een helm als opvallendste bestanddeel in de beeldenaar. De gouden helm of heaume d'or werd voor het eerst geslagen in Vlaanderen op naam van Lodewijk van Male (1346-1384), o.a. te Gent in 1367-1368, met een gewicht van 6,94 g.

Op vz. het Vlaamse wapenschild onder een grote helm, gehouden door twee klimmende leeuwen; op kz. een gebloemd kruis. Van deze zgn. vieil heaume of gaper werd ook ¹/₃ deel aangemunt, de petit heaume.

Philips de Stoute (1384-1404) voerde in 1386 een dubbelde gouden helm in van 4,08 g. Later hebben Jan zonder Vrees (1405-1419) en Philips de Goede (1419-1467) in Vlaanderen gouden helmen van 3,60 g. laten slaan.

Door de Luikse bisschoppen Jan van Heinsberg (1419-1455) en Jan van Horn (1485-1505) zijn zilveren munten geslagen die helm worden genoemd; zij waren imitaties van de gros heaume (gehelmde groot) die Karel VI van Frankrijk in 1420 liet slaan.

G.

• 

•