Fals

fals, algemene benaming voor de koperen munten van talrijke Islamitische landen sinds de dynastie der Omajjaden in de 7e eeuw. De naam is afgeleid van de laat-Romeinse en Byzantijnse follis die door de eerste Arabische dynastieën van kloppen werden voorzien en later nagebootst (Arabisch-Byzantijnse muntslag), alvorens zich een eigen stijl ontwikkelde en het gebruik zich uitbreidde van Noord- Afrika in het westen tot India en Centraal-Azië in het oosten. Naast spreuken uit de Koran komen er jaartallen op voor en namen van muntplaatsen, kaliefen en lokale gouverneurs.

Op de tweetalige munten van de moderne Islamitische landen wordt fals zeer verschillend in Latijnse letters weergegeven. Dit komt door de ingewikkelde meervoudsvormen in het Arabisch en de transliteratie daarvan. Aangezien de korte klinkers niet met een Arabische letter worden aangeduid, is de feitelijke spelling fls. Dat leidt in eerste instantie tot de schrijfwijze fals (Irak), fels en fils (Bahrein, Irak, Jordanië, Koeweit, Verenigde Arabische Emiraten, Saoedi-Arabië en Jemen). Daarnaast zijn er meervoudsvormen die wel in Arabische tekst, maar niet in Latijnse letters op de munt voorkomen.

Voor het getal twee is er de dualisvorm filsāni, van drie tot elf falūs, van 11 tot 100 filsān en vanaf honderd filsīn. Bij een aantal niet oorspronkelijk Arabische volkeren is de meervoudsvorm falus verloren gegaan, zodat deze als enkelvoudsvorm voorkomt op de koperen munten van Tunis (Tunesië), Marokko (gegoten falus tot 1878), Iran, Afghanistan, India en Centraal Azië.

Met uitzondering van de Democratische Republiek Jemen, waar de ryal in 100 fils is onderverdeeld, is er in de overige landen een dinar van 1000 fils.

Door een fout bij de Engelse Royal Mint zijn er in 1949 munten geslagen voor Irak met de aanduiding 1 fil (zonder s).

A.

Lit.:

Plant, R. J., Arabic coins and how to read them, Londen 1973.

• 

• 

•