Buurtpenning

buurtpenning, penning in gebruik bij een stadsbuurt. De bewoners van Den Haag waren tot de 19e eeuw ingedeeld in buurten, gevormd door enkele bij elkaar gelegen straten. In buurtbrieven werden bepalingen vastgelegd die dienden tot het wederzijds verlenen van hulp, het bewaren van een onderlinge goede verstandhouding en het handhaven van rust en orde.

Men was verplicht begrafenissen en bijeenkomsten bij te wonen, en men betaalde een jaarlijkse contributie.

In de 18e eeuw werden de buurten ook ingeschakeld ten behoeve van de bevolkingsadministratie. De oudst bekende buurtbrief is 1584 gedateerd, maar vermoedelijk bestonden deze verenigingen al langer.

In 1816 werden zij opgeheven.

Als controle op de verplichte bijwoning van begrafenissen en bijeenkomsten moesten de leden hun buurtpenning inleveren, voorzien van hun nummer, die hun bij de mondelinge convocatie was uitgereikt.

Sommige buurten hadden speciale penningen voor begrafenissen, waarop een doodshoofd of een lijkbaar stond afgebeeld, bijv. de buurt van de Pape- en Nobelstraat.

Na 1816 zijn veel buurtpenningen versmolten.

Ook van Leiden zijn buurtpenningen bekend. In de meeste andere steden hadden de gilden dezelfde functie als de buurtverenigingen in Den Haag, maar deze waren naar beroepsgroepen ingedeeld.

M.

Lit.:

Geselschap, J. E. J., Inventaris van de archieven van de buurten van 's-Gravenhage 1584-1816, 's-Gravenhage 1958.