Haarlem
Uit Wiki Munten en papiergeld
Haarlem, gemeente in de provincie Noord-Holland waar tijdens de Tachtigjarige Oorlog gedurende het Spaanse beleg twee emissies noodmunten zijn uitgegeven (noodgeld, waarvan geen archiefstukken zijn bewaard gebleven. Uit een dagboek blijkt dat de eerste emissie op 21 december 1572 plaats vond en bestond uit stukken van 32 en 16 stuivers, in gewicht en gehalte overeenkomend met de Bourgondische rijksdaalder en thans (veld)daalder en halve (veld)daalder genaamd.
Het zijn rechthoekige of ruitvormige munten met afzonderlijke stempels.
De tweede emissie dateert van 14 juni 1573 en bestaat uit lichtere stukken (meestal vierkant) die tegen een verhoogde koers werden uitgegeven. Deze noodmunten zijn zeldzaam en zeer gewild bij verzamelaars.
Ze zijn vrij gemakkelijk na te maken, waardoor er een aantal valse exemplaren bekend is. Zie voor de overige muntplaatsen in de Nederlanden de lijst muntplaatsen. Na de intocht van de Franse troepen in 1795 en de ontbinding van de Staten van Holland en West-Friesland, werden ook te Haarlem recepissen uitgegeven op grond van de publicatie van de Provisionele Representanten van het Volk van Holland. Deze werden gedrukt bij Johannes Enschedé, evenals de provinciale recepissen waartegen ze weer moesten worden ingewisseld.
De stedelijke recepissen van Haarlem zijn in afwijking tot de meeste stedelijke recepissen, niet voorzien van datum, nummer en handtekeningen.
Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog in 1914 gaf de Werf Conrad noodbiljetten uit en na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog liet de Gemeente een voorraad noodbiljetten vervaardigen, gedateerd 14 mei 1940, die echter niet in omloop zijn gebracht.
Zie voor de overige plaatsen in de Nederlanden waar papiergeld is uitgegeven de lijst papiergeldplaatsen.
Lit.: Gelder, H.E. van, De Nederlandse noodmunten van de Tachtigjarige Oorlog, 's-Gravenhage 1955, blz. 12-16.
