Uniemunten

uniemunten, moderne benaming voor munten die in 1579 in opdracht van de gewestelijke Staten van Utrecht, Gelderland en de Groninger Ommelanden zijn geslagen; de reeks bestaat uit een gouden unierozenobel (7,65 g, 0,992, uitgiftekoers 8 gld.), een gouden halve unierozenobel en een gouden kwart unierozenobel, in zilver een uniedaalder (24,75 g, 0,750, uitgiftekoers: 32 st.), een halve uniedaalder en een één stuiver (2,22 g, 0,333).

De benaming verwijst naar een besluit van het College van Gedeputeerden van de leden van de Unie van Utrecht van 7 april 1579; de aanmunting is evenwel maar tot de drie genoemde leden van de Unie: Utrecht, Gelderland en de Groninger Ommelanden beperkt gebleven. Bovendien was de uitgiftekoers geforceerd hoog en in dat opzicht in strijd met het in artikel 12 van de Unie van Utrecht vastgelegde beginsel van eenparige (en dientengevolge reële) koers.

De munten dragen op de ene zijde de naam en de titels van Philips II en op de andere zijde de generaliteitsspreuk CONCORDIA RES PARVAE CRESCUNT (behoudens de stuiver van de Groninger Ommelanden). De unierozenobel is in beeldenaar en gewicht een getrouwe nabootsing van het Engelse voorbeeld. De Utrechtse uniedaalder vertoont op de vz de generaliteitsleeuw met zwaard en pijlenbundel, zoals die in 1578 in het grootzegel van de Staten-Generaal was opgenomen (echter zonder kroon); de vz van de Gelderse en Ommelander daalder voert het portret van Philips II. Op de kz van de uniedaalders staat het gewestelijke wapen.

J.S.

Lit.:

Gelder, H. Enno van, De zg. uniemunten van 1579, JMP (1983) 15-30;

Wiel, H.J. van der, De uniemunten van Utrecht, JMP (1990) 91-98.

• 

•