Timoeriden

Timoeriden, door Timoer (1370-1405), een verre afstammeling van Genghiz Khan, gestichte dynastie in Centraal-Azië. Als lokale gouverneur nam hij in 1370 de macht over van de Jagatai-dynastie die door Genghiz Khans zoon Jagatai was gesticht (Mongolen). Onder Timoer, in het westen bekend als Tamerlane of Timoer de Kreupele, werd het rijk door veroveringen uitgebreid van Anatolië in het westen tot Kashmir in het oosten.

Onder Timoers opvolgers verloor het de meeste gebieden en omstreeks 1500 oefenden de Timoeriden nog slechts het gezag uit over Transoxiana (ongeveer het huidige Oezbekistan). Een lid van deze dynastie, Mohammed Babar (1505-1530) viel in 1526 India binnen en werd daarmee de grondlegger van de Mogol-dynastie (Mogols). Aan het begin van de 16e eeuw namen de Shaybaniden in Transoxiana en Sefaviden in Iran het gezag over van de door anarchie verzwakte dynastie van de Timoeriden.

De muntslag onder de Timoeriden bestond oorspronkelijk bijna uitsluitend uit kleine zilveren munten van 1,08 tot 1,98 g. In 1394 werd een nieuwe zilveren munt ingevoerd, aanvankelijk met een gewicht van 6,2 g, maar onder het bewind van Shah Roekh (1405-1447) in 1425 gereduceerd tot het uiteindelijke gewicht van 5,1 g. Deze denominatie is bekend als de shahroekhi tanka; het werd de standaard munteenheid in een groot gebied van Centraal-Azië en bleef onder opvolgende dynastieën gehandhaafd. Ook onder de Mogol-dynastie in India zijn tot in de jaren vijftig van de 16e eeuw shahroekhi's aangemunt. Onder de munten van de Timoeriden vindt men veel geklopte exemplaren, zelfs tot zes duidelijk herkenbare instempelingen op één munt. Deze kloppen werden, naar men thans aanneemt, aangebracht als vorm van belastingheffing op de munten in circulatie.

L.

Lit.:

Boezelijn, L., Onbekend maakt onbemind; Munten in de wereld van de Islam, 24, Echo's van verwoesting: de Gouden Horde en Timoer Lenk, De Beeldenaar (1995) 509-514.