Panama
Uit Wiki Munten en papiergeld
Panama, republiek in Midden-Amerika. Het gebied werd begin 16e eeuw door de Spanjaarden veroverd en samen met Colombia, Ecuador en Venezuela ingedeeld in het vicekoninkrijk Nieuw-Granada dat in 1810 de onafhankelijkheid proclameerde, op 17 december 1819 de naam Republiek Groot-Colombia aannam en in 1821 werd erkend.
In 1830 viel de republiek uiteen in Ecuador, Venezuela en Nieuw-Granada, welke laatste staat in 1858 werd omgezet in een confederatie van acht staten, die sedert 1863 de Verenigde Staten van Colombia heetten, maar tenslotte in 1886 in de centralistische republiek van die naam opgingen.
In 1903 scheidde Panama zich daarvan af met steun van de Verenigde Staten van Amerika, die nieuwe plannen hadden voor het graven van het Panamakanaal. Hoewel nu onafhankelijk, bleef Panama onder zeer sterke invloed staan van de Verenigde Staten, die krachtens een verdrag uit 1903 de zeggenschap kregen over de Kanaalzone, een strook land van 5 mijl ter weerszijden van de as van het kanaal. In 1982 werd de soevereiniteit over de Kanaalzone aan Panama overgedragen.
Behalve het geld van Groot-Colombia werd ertussen 1851 en 1885 door een aantal particuliere banken papiergeld in pesos (= US-dollars) uitgegeven. In 1903 koos Panama als munteenheid de balboa = 100 centésimos; 1 balboa = 1 US-dollar. Vanaf 1904 sloeg het zilveren munten van 2½ (vanwege het kleine formaat Panama pill of pearl genoemd), 5, 10, 25 en 50 centésimos met het portret van de Spaanse veroveraar Vasco Nünez de Balboa (ca. 1475-1517).
Alleen in 1907 werd een ½ centésimo van koper-nikkel geslagen. Sinds 1907 werd de 2½ centésimos en sinds 1929 ook de 5 centésimos van koper-nikkel gemaakt. In 1930 werd een nieuwe muntenreeks uitgegeven: 1 centésimo (brons) met het borstbeeld van het Inca-opperhoofd Urraca, 1¼ centésimos (brons), 2½ centésimos (koper-nikkel) en 1/10, ¼, ½, en 1 balboa (zilver) met het borstbeeld van Balboa.
Op 30 september 1941 werd de Banco Central de Emissión de la República dé Panama opgericht, die biljetten van 1, 5, 10 en 20 balboas uitgaf die op 30 december 1941 alweer uit de circulatie werden genomen en vernietigd. Men bediende zich voortaan als voorheen van Amerikaanse dollarbiljetten.
Ter gelegenheid van de 50e verjaardag van de Republiek werd in 1953 een geheel nieuwe serie munten uitgegeven (1 centésimo van brons, 1/10, ¼, ½ en 1 balboa van zilver) met de tekst CINQUENTENARIO onder de borstbeelden. In 1970 werd een zilveren 5 balboas uitgegeven ter gelegenheid van de elfde Centraal- Amerikaanse en Caribische Spelen.
Voorts is 1973-1975 een FAO-munt van 2½ centésimos (nikkel geplateerd brons) uitgebracht. Sinds 1975 worden de circulatiemunten t/m 5 balboas van onedele metalen gemaakt. Sinds 1971 heeft het land een imposante reeks verzamelaarsmunten in zowel edele als onedele metalen laten slaan in de waarden 1 - 500 balboas.
In de Kanaalzone gebruikte men tot 1982 het geld van de Verenigde Staten.
W.
Lit.:
Castillero, E.J., The papermoney of Panama, Indian Rock's Beach (USA) 1965.
