Rondel

rondel, of muntplaatje, metalen schijfje bestemd om er door het inpersen van een beeldenaar een munt of penning van te maken. De productie van muntplaatjes gebeurde waarschijnlijk in de Oudheid en in de vroege Middeleeuwen door het gieten van ronde schijfjes, zoals recente vondsten in Laurion (Attica-Griekenland) hebben duidelijk gemaakt. Later in de Middeleeuwen werden metaalstrippen, tinnen, gegoten die met een hamer op de juiste dikte werden gebracht.

Uit deze tinnen werden de muntplaatjes geknipt. Bij de mechanisatie in de 16e en vooral de 17e eeuw kwamen walsen in gebruik voor het op de juiste dikte brengen van de tinnen; het knippen van de plaatjes werd vervangen door ponsen. Het gewicht van de plaatjes werd vergeleken met het gewicht van richtpenningen. Te zware plaatjes werden bijgevijld, te lichte weer gesmolten.

Tegenwoordig worden rondellen meestal niet in de munthuizen, maar in gespecialiseerde metaalbedrijven vervaardigd. De levering vindt dan meestal met opgezette rand plaats, opzetten. Ook worden vaak muntplaatjes gebruikt die uit lagen van verschillende metalen bestaan (gelaagde metalen) zoals bij de Nederlandse vijf gulden sedert 1988. Daarnaast worden munten geslagen van metaalschijfjes met een daaromheen geklemde ring van een ander metaal, bimetaalmunten.

K.