Gulden Vlies, Orde van het
Uit Wiki Munten en papiergeld
Gulden Vlies, Orde van het, Bourgondische ridderorde ingesteld door Philips de Goede in 1430. De vliesridders droegen het kleinood van de orde, een gouden ramsvacht, aan een keten van twee aan twee in elkaar gehaakte vuurstalen afgewisseld door vuurstenen met vonken (soms ook aan een eenvoudig koord of lint).
Souvereinen van de Orde waren na Philips de Goede en Karel de Stoute hun erfgenamen, de Nederlandse vorsten uit het Habsburgse huis, sinds 1516 tevens koningen van Spanje. Toen na de Spaanse Successieoorlog in 1713 de Spaanse erflanden verdeeld werden, beschouwden zowel de koning van Spanje als de Oostenrijkse keizer (die de Zuidelijke Nederlanden verkreeg), zich als hoofd van de orde waardoor er twee orden van het Gulden Vlies ontstonden.
Op Nederlandse munten komen diverse elementen uit de symboliek van de Orde voor (op Spaanse en Oostenrijkse munten is dat anders).
Te noemen zijn: a. Sint Andries en het andrieskruis; b. het vuurstaal of vuurijzer; c. de ramsvacht (vlakvullend op het zilveren vlies 1496, maar vaker hangend aan het wapenschild); d. de keten, zowel op portretten als hangend om het wapen (ook bij ridders die geen souverein waren, zoals Albertus en Maximiliaan Emanuel); e. de knoestige stokken, soms achter het wapen, soms los en dan gecombineerd met vuurstaal en vuursteen.
J.S.
Lit.: Schatten van het Gulden Vlies, tentoonstellingscatalogus, Brussel 1987.
