Stempelvariant

stempelvariant, of -variëteit, sinds de 19e eeuw algemeen gebruikte term om kleine, niet opzettelijke, verschillen aan te duiden tussen de exemplaren van één muntsoort (Fr. variation de coin) zoals die zich vóór de mechanisering voordeden. Wetenschappelijk is de term wat achterhaald, omdat tegenwoordig de stempels zelf worden onderscheiden. Later gebruikte men dezelfde term, minder juist, ook wel om opzettelijke wijzigingen in het type (niet in het stempel) aan te duiden.

Voorbeelden hiervan:

1. het in de matrijs aangebrachte streepje tussen kroon en wapen zoals dat voorkomt bij sommige guldens en drieguldens van koning Willem I (o.a. bij een deel van de drieguldens en guldens van 1824) en bij sommige rijksdaalders en guldens van koning Willem II van 1845;

2. de halve centen en centen van koning Willem I waarbij medailleslag is toegepast in plaats van muntslag (stempelstand), de zogenaamde "kronencenten". Ook een deel van de gouden dukaten 1974 is uitgevoerd in medailleslag, terwijl de meerderheid in muntslag is geslagen.

De term stempelvariant wordt dus vaak nogal slordig gebruikt. Het onder 2. vermelde zou beter stempelplaatsingsvariant of kortweg variant kunnen heten.

K.