Kas
Uit Wiki Munten en papiergeld
kas, benaming in Zuid-India voor allerlei koperen en loden munten van lage waarde. De naam is afgeleid van het Sanskriet karsha; in het Tamil kasu en het Singalees kasi.
Door de klankovereenkomst met het Europese begrip "kas" (beschikbaar geld, voorraad geld of geldswaarden; bv. in het Italiaans "cassa", in het Frans "caisse" ) noemden de Portugezen, die rond 1500 in Azië arriveerden, deze muntjes "caixa" een naam die zij ook hanteerden voor de Chinese gegoten munten met vierkant gat en de tinnen en loden munten van de Maleise archipel; cassie. In navolging hiervan noemden de Engelsen deze munten cash en de Fransen cache.
De Nederlanders in hun nederzettingen langs de kust in Zuid-India, evenals de Denen in hun nederzetting te Tranquebar, hanteerden de naam kas, soms geschreven als cas of kasu.
Door de VOC, zijn te Paliakate reeds voor 1646 koperen enkele en dubbele kasjes geslagen met vz VOC-monogram en de letter P, kz Nagari opschrift. Vanaf 1646 tot ca. 1670 zijn kasjes en munten van 2,4, 5, 8 en 10 kas (met waardeaanduiding in Romeinse cijfers) geslagen met vz VOC-monogram, kz Arabisch opschrift in naam van de sultan van Golkonda van wie de VOC in 1646 het muntrecht verwierf. De 5 en 10 kas werden geslagen ten behoeve van Ceylon, waar deze tot 1674 voor een halve stuiver en 1 stuiver gangbaar waren.
Omstreeks het midden van de 18e eeuw zijn te Paliakate nog enkele en dubbele kasjes geslagen met vz VOC-monogram en de letter P, kz prominente G (fort Gelria te Paliakate) en omschrift. Te Negapatnam, waar de VOC in 1662 het muntrecht verwierf, zijn op grote schaal enkele en dubbele koperen kasjes geslagen met vz VOC-monogram en de letter N, kz Nagapattanam in Tamil. De hogere denominaties zijn voorzien van de waardeaanduiding 4, 10 of 15 (kas). Omstreeks 1681 zijn te Negapatnam soortgelijke loden kasjes geslagen met een uiterst verbasterde Tamil-inscriptie. Evenals te Paliakate voorzag het munthuis te Negapatnam in de aanmunting voor de Nederlandse bezittingen op Ceylon. Door overvloedige aanmunting van koperen kasjes van te laag gewicht, verdween het goede geld op Ceylon uit circulatie en raakte de Compagnie's kas gevuld met grote hoeveelheden slecht kopergeld, zodat in 1683 een verbod op de import van kopergeld uit India werd uitgevaardigd.
Tijdens de bezetting van de Franse nederzetting Pondicherry (1693- 1698) zijn daar, door de Nederlanders, vanaf 1694 tot 1697 koperen kasjes (1-1,6 g.) geslagen met vz een gestileerde afbeelding van een Indiase godheid (Kali), kz Puduchheri in Tamilschrift. In het midden van de 18e eeuw bedroeg de koers: 80 kas = 1 fanam 42 fanams = 1 pagoda. L.
