Handelingen

Gelder

Uit Wiki Munten en papiergeld

Gelder van.jpg

Gelder, Hendrik Enno van, (1916- 1998), Nederlandse numismaat, studeerde klassieke talen en geschiedenis te Leiden en was daarna gedurende korte tijd werkzaam als leraar geschiedenis. Van 1944 tot 1980 was hij verbonden aan het Koninklijk Penningkabinet, eerst als wetenschappelijk assistent en vanaf 1949 als directeur. Door de oorlogsomstandigheden kwam er van werken niet veel omdat hij vanaf zijn aanstelling tot' 'aan de bevrijding moest onderduiken en de collectie om veiligheidsredenen op verschillende plaatsen in kelders was ondergebracht. Hierdoor bleef alleen de mogelijkheid van literatuurstudie over. Pas in 1946 kwam de collectie weer voor studie beschikbaar.

Sindsdien verscheen er een grote serie publicaties, vooral over de Nederlandse numismatiek, die in kwaliteit en omvang alleen vergelijkbaar is met die van Van der Chijs. De belangrijkste worden hieronder vermeld.

Hij promoveerde in 1949 te Utrecht op het onderwerp Munthervorming tijdens de Republiek 1659-1694. Naast zijn eigen wetenschappelijke werk dat bekroond werd met zijn benoeming tot bijzonder hoogleraar in de numismatiek te Leiden in 1976, wist hij anderen te stimuleren tot onderzoek en publicaties. Voorbeelden hiervan waren zijn functie van redacteur van het Jaarboek voor Munt- en Penningkunde van 1949-1986 en zijn adviseurschap tot aan zijn dood bij deze Encyclopedie van munten en bankbiljetten.

Van zijn werk als directeur van het Koninklijk Penningkabinet moet vooral genoemd worden de beschrijving en ordening van de collectie Nederlandse munten en het omvangrijke werk aan de muntvondsten.

Ook op organisatorisch gebied is hij verdienstelijk geweest voor de numismatiek. Hij was van 1962-1986 conservator van de numismatische afdeling van Teylers Museum (Teylers Tweede Genootschap), secretaris van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Munt- en Penningkunde (1946-1965), vanaf de oprichting in 1948 tot zijn pensioen in 1980 secretaris van de numismatische kring 's-Gravenhage, van 1953-1963 secretaris van de Commission Internationale de Numismatique (CIN), bestuurslid van de Vereniging voor Penningkunst (1950-1971) en penningmeester van de Nederlandse Museum Vereniging(1964-1973).

Publikaties:

Munthervorming tijdens de Republiek 1659-1694, Utrecht 1949;

Het Hollandse muntwezen onder het Huis Wittelsbach, JMP (1952) 1-26 en (1959) 37-81;

De Nederlandse noodmunten van de tachtigjarige oorlog,' s-Gravenhage 1955;

Les monnaies des Pays-Bas bourguignons et espagnols, (samen met M. Hoc) Amsterdam 1960, supplement 1964;

De Nederlandse munten, Utrecht/ Antwerpen 1965, 7e druk 1980;

Munten in muntvondsten (samen met J. S. Boersma), Bussum 1967;

De Utrechtse munten ten tijde van bisschop David van Bourgondië, JMP (1971/1972) 10-50;

Klein geld grof geld, munten van de Nederlandse steden, 's-Gravenhage 1974;

Oostnederlands geld omstreeks 1400, JMP (1980) 45-66;

Laat-middeleeuwse munten van Groningen, JMP (1982) 21-46;

Het Koninklijk Penningkabinet, 150 jaar Koninklijk Kabinet van Schilderijen, Koninklijke Bibliotheek, Koninklijk Penningkabinet, 's-Gravenhage 1967;

en de serie over de Nederlandse munttarieven, beeldenaars, manualen enz.: De wisselaarsinstructie van 1580, RBN ( 1970) 245-267;

De Nederlandse beeldenaars van 1586 tot 1626, JMP (1973/1974) 5-68;

De Nederlandse manualen, JMP (1978/1979) 39-79;

De oudste geïllustreerde munttarieven in de Nederlanden, JMP (1980) 83-100;

De daalder in Nederlandse geïllustreerde muntboeken, JMP (1987) 21-81.


Lit.:

Meer, G. van der, Bij de 65e verjaardag van prof. dr. H. Enno van Gelder, JMP (1980) 7-10; Scheffers, A. A. J., Bibliografie, numismatische publikaties van prof. dr. H. Enno van Gelder, JMP (1980) 11-44.

H. Enno van Gelder.