Bakenlood

bakenlood, benaming voor loden penninkjes die hoogstwaarschijnlijk gediend hebben als bewijs van betaling van het bakengeld, een heffing opgelegd aan schippers ter bekostiging van de vuurbakens langs de kust.

Het meest bekende bakenlood is dat met op de voorzijde twee vuurbakens en één lantaarn en het omschrift SUYDERZEESE VUURBAKENS en op de keerzijde een Hollandse leeuw en een 18e eeuws jaartal, met het omschrift IN HOLLand en WEST Vries Land.

Bij de drooglegging van de polders in het IJsselmeer zijn bij archeologische onderzoekingen diverse van deze bakenloodjes gevonden. Verschillende stukken dragen ingeslagen letters. De baken-, tonnen- en vuurloodjes dienden voor de binnenvaart op de Zuiderzee als betalingsbewijs voor de jaarlijks verschuldigde belasting ten behoeve van het onderhoud van de vuurtorens en de betonning. Zeeschepen ontvingen hiervoor sinds de Middeleeuwen een papieren reçu, maar omdat de binnenvaartschippers papier een jaar lang moeilijk droog konden houden, besloot men bij invoering van deze belasting voor de binnenvaart aan het begin van de 18e eeuw, over te gaan op loodjes die bijvoorbeeld aan de mast geslagen konden worden.

A.S.

Lit.: Wijsenbeek, A.Th., Baken-, tonnen- en vuurloodjes uit het Zuiderzeegebied, De Beeldenaar (1994) 116-123.