Pond

pond, (Lat.: libra, Ital: lira, Fra: livre, Eng: pound, Du: Pfund)

1. gewichtseenheid, gewichtsstelsel

2. rekeneenheid met een getalswaarde van 240. In de Middeleeuwen en deels nog veel langer werden in alle Europese landen munten geteld in ponden van 20 schellingen à 12 penningen. De waarde van die ponden liep sterk uiteen, naar gelang de munten waarop die rekenponden waren gebaseerd. Enige eenheid kwam in de Nederlanden door de Bourgondische muntunificatie van 1433.

Pas toen de gewestelijke munten aan elkaar gekoppeld waren, konden vaste verhoudingen ontstaan. De belangrijkste Bourgondische rekenponden met hun onderdelen waren (met daarachter het bedrag in guldens waarin alle Bourgondische overheidsboekhouders sinds 1526 verplicht waren te rekenen)

a. pond Artesisch = 20 sols = 240 penningen = 1 gulden;

b. pond Hollands van 40 groten = 20 stuivers = 1 gulden;

c. pond Vlaams = 20 schellingen = 240 groten = 6 gulden;

d. pond Parisis Vlaams = ½ gulden.

Sedert de 16e eeuw ging dit stelsel ook buiten de oorspronkelijke Bourgondische gewesten gelden; alleen Luxemburg en Luik hielden hun eigen systemen. Het rekenen in ponden bleef buiten de boekhouding van de centrale overheid nog lang in zwang. Het pond Vlaams werd buiten Vlaanderen vooral in Zeeland gebruikt. In dit rekenstelsel passen de volgende Zeeuwse munten: de daalder van 60 groot (= ¼ pond Vlaams) van 1602 met de onderdelen van 20, 10 en 5 groot en de daalder van 10 schellingen (= ½ pond Vlaams) van 1685.

pond, gewichtseenheid			gram
a. Romeins			ca. 327
b. Karolingisch	1 pond =	12 ons =	409,32
c. Frans Troois	1 pond =	12 ons =	489,51
d. Hollands Troois	1 pond =	16 ons =	492,17
e. Engels Towerpound	1 pond =	12 ons =	349,91
f. Nederlands (verouderd)	1 pond =	5 ons =	500
g. Troy pound (modern)	1 pond =	12 ons =	373,24