Tienguldenstuk
Uit Wiki Munten en papiergeld
tienguldenstuk, benaming voor een Nederlands muntstuk met een nominale waarde van 10 gulden. Oorspronkelijk ingevoerd met de muntwet 1816 als gouden munt met een goudinhoud van 6,729 g, 0,900 = 6,056 g fijn. In 1818 werden te Utrecht enkele proefstukken geslagen; nadien aangemunt te Utrecht 1819-1840 en te Brussel 1825-1829 op naam van koning Willem I. Voorts geslagen te Utrecht tijdens Willem II in 1841 (kleine oplage van 860 stuks).
In 1847 ging Nederland over op de zilveren standaard en werd de aanmaak van gouden tienguldenstukken gestaakt. In plaats daarvan werden gouden negotiepenningen geslagen met dezelfde goudinhoud die, in plaats van de nominale waarde, op de munt vermeld staat. Zowel de gouden tienguldenstukken als de negotiepenningen noemde men "gouden Willem".
Toen in 1875 de gouden standaard was ingevoerd werd het tienguldenstuk weer op grote schaal aangemunt, in de wandeling "gouden tientjes" genoemd. De massa was verlaagd tot 6,72 g, hetgeen een goudinhoud van 6,048 g fijn opleverde. Als zodanig werden zij geslagen tijdens Willem III van 1875-1889. Van Wilhelmina werden vier typen geslagen: type met hangend haar 1892-1897, type met inhuldigingsportret (zgn. kroningstype) met jaartal 1898 doch geslagen in 1901, type met de -> hermelijnen mantel 1911-1917 en type met opgestoken haar (ouder hoofd) 1925-1933.
Na de Tweede Wereldoorlog werden zilveren herdenkingsmunten geslagen van 25 g, 0,720 = 18 g fijn: in 1970 het zgn. bevrijdingstientje en in 1973 het zgn. jubileumtientje. In 1995 werd ter gelegenheid van het 350e sterfjaar van Hugo de Groot een tienguldenstuk met diens portret geslagen. Deze munt had een zilverinhoud van 15 g, 0,800 = 12 g fijn en een diameter van 33 mm. Hij werd ontworpen door Jaap Drupsteen en gemodelleerd door Willem Vis. Daarna volgden nog drie zilveren tientjes met dezelfde massa en gehalte in 1996 (ontwerp: Eric Claus), 1997 (Marshall-tientje, ontwerp Strik) en 1999 (ontwerp: Jongenelis).
Voor de Nederlandse Antillen werd in 1978 een zilveren herdenkingstientje van 18 g fijn geslagen ter gelegenheid van 150 jaar Bank van de Nederlandse Antillen. Ten behoeve van verzamelaars werd in 1980 een kleine oplage gouden tienguldenstukken geslagen ter gelegenheid van de inhuldiging van koningin Beatrix. Deze munt met haar portret op vz en het alliantiewapen van de Nederlandse Antillen en Nederland onder de koninklijke kroon op kz heeft een goudinhoud van 6,72 g, 0,900 = 6,048 g fijn en een diameter van 22,5 mm.
G.
