Pahlevi

Pahlevi, Pahlavi of Pehlavi,

1. taal behorende tot de Midden-Iraanse taalgroep, ontstaan uit het Aramees, de lingua franca onder de dynastie van de Achaemeniden. Het Pahlevi is van het midden van de 2e eeuw na Chr. tot in de 8e eeuw in gebruik geweest. Het wordt weergegeven in cursief schrift dat zeer moeilijk te lezen is door de sterk vereenvoudigde lettervormen die onderling soms in vorm sterk overeenkomen, terwijl zij ook ligaturen kunnen aangaan, waarvan elk weer een groot aantal verschillende lettercombinaties kan voorstellen.

Sinds het midden van de 2e eeuw na Chr. verschijnen opschriften in Pahlevi op munten van de Arsakiden van Elam, totdat deze dynastie in 227 door Ardeshir (224-241), de grondlegger van het Sassanidische Rijk, werd onderworpen. Onder de Sassaniden is het Pahlevi de rijkstaal en alle opschriften op munten zijn in dit schrift en in deze taal. Nadat het Sassanidische Rijk in 651 ten prooi was gevallen aan de oprukkende Islam, wordt het Pahlevischrift op de munten, tot in de 8e eeuw, met Arabische opschriften (Arabisch-Sassanidische muntslag) gecombineerd; hierna is het schrift in onbruik geraakt en vervangen door het Arabisch.

2. gouden munt van Iran, oorspronkelijk ingevoerd in 1930 ter waarde van 20 rial en na de munthervorming van 1932 pas feitelijk geslagen, maar nu met een nominale waarde van 100 rial. Het gewicht van de rial werd gereduceerd van 0,3661 gram puur goud tot 0,0732 gram. Sinds 1937 was de gouden pahlavi een zwevende munt waarvan de koers, in rials, dagelijks werd vermeld. Na de Islamitische machtsovername in 1979 werd de pahlavi vervangen door de azadi van gelijk gewicht en gehalte. De munt is genoemd naar de Pahlevidynastie, gesticht in 1925.

L.