Verenigde Belgische Staten
Uit Wiki Munten en papiergeld
Verenigde Belgische Staten, huidige benaming van de kortstondige federatie van de elf Zuid-Nederlandse gewesten na het slagen van de eind 1789 begonnen opstand tegen de Oostenrijkers, de zgn. Brabantse omwenteling. Aan het eind van 1790 werd het Oostenrijkse gezag alweer hersteld. Nadat de Oostenrijkse troepen waren verdreven verklaarden de Zuid-Nederlandse gewesten zich te Brussel bij tractaet van vereeninge ende oprechtinge van het Souvereyn Congres der Vereenigde Nederlandsche Staeten (traité d'union et d'établissement du Congres Souverain des Etats belgiques unis) van 11 januari 1790 vrij van het Oostenrijkse gezag. Het betrof Brabant, [[Limburg, Vlaanderen, West-Vlaanderen, Henegouwen, Namen, Gelderland (het Overkwartier), Mechelen, het Doornikse en Doornik en Luxemburg.
Omdat Luxemburg door de Oostenrijkers bezet bleef, nam dat gewest louter formeel deel. De elf (feitelijk tien) gewesten vormden een federatie. Aan het Soeverein Congres droegen ze slechts een beperkte bevoegdheid over, waaronder het muntrecht (artikel 5). Bij Besluit van 27 mei 1790 schreef dit Soeverein Congres voor dat de volgende munttypen zouden worden aangemunt: een gouden leeuw, in zilver een leeuw en halve leeuw, een gulden en halve gulden (tien stuiverstuk), een vijf stuiverstuk en een stuk van tien oorden. Enige dagen voordien waren reeds dubbele en enkele koperen oorden aangemunt.
Pas op 14 augustus 1790 is op een voormeld Besluit gebaseerde muntwet uitgevaardigd. Met de aanmunting van de gulden en het tienstuiverstuk was toen al een begin gemaakt. Op de vz daarvan staat onder meer PROV.FOED.BELG., Latijn (in afkorting) voor Vereenigde Nederlandsche Staeten en op de keerzijde de Latijnse spreuk IN UNIONE SALUS (in eendracht ligt de voorspoed). Omdat Unio naast "eendracht" ook "ui" betekent, is dat omschrift later vervangen. De voorgeschreven halve leeuw, het vijfstuiverstuk en het stuk van tien oorden zijn niet aangemunt.
J.S.
Lit.:
Mey, J. de, Considerations sur les monnaies des Etats-BelgiquesUnis (1790), RBN (1963) 117-125;
Nuijttens, M., Spotmunten van de Brabantse Omwenteling 1790, Jaarboek van het Europees Genootschap voor Munt- en Penningkunde, (1986) 81-89;
Schepper, H.C.C, de, Nationale identiteit en geschiedvervalsing betreffende de Oude Nederlanden, in: Dekker, J.C. e.a. (red.), Sporen en Spiegels, beschouwingen over geschiedenis en identiteit, Tilburg, blz. 40-59.
Stuurman, J.G., De “Vereenigde Nederlandsche Staeten van 1790”, De Beeldenaar (2000) 264-268.
