Paus

paus, titel van de bisschop van Rome in zijn functie van geestelijk leider van de gehele Rooms-Katholieke kerk. Daarnaast was de paus de soeverein van de Kerkelijke Staat tot 1870 en is dat sinds 1929 van Vaticaanstad. Muntslag door de pausen is te onderscheiden in drie perioden:

1. van ca. 735 tot ca. 980, waarbij meestal naast de naam van de paus die van de (Byzantijnse, later Duitse) keizer voorkomt (incidenteel in plaats daarvan de naam van een Romeinse senator);

2. van het einde van de 13e eeuw tot aan de opheffing van de Kerkelijke Staat in 1870 uitsluitend op eigen naam;

3. sinds 1929 als soeverein van Vaticaanstad.

De muntslag van Vaticaanstad sinds 1929 heeft vooral een symbolische functie en is voornamelijk voor verzamelaars en pelgrims bedoeld.

Enkele pausen uit deze eeuw zijn ook op munten van andere landen afgebeeld, vooral Johannes Paulus II (1978-2005) ter herinnering aan zijn vele reizen, bijvoorbeeld: Dominicaanse Republiek (1979), Equatoriaal Guinee (1982), Filippijnen (1981), Mozambique (1988), Oostenrijk (1983, 1988) en Polen, zijn geboorteland (1982,1983,1985-1989).

De gebruikelijke titel van de paus op de munten na de Middeleeuwen is Pontifex Maximus (opperpriester).

Sedert de 16e eeuw komen zeer veel sede vacante-munten voor, behorende bij de periode tussen de dood van een paus en de verkiezing van zijn opvolger. Deze boden de camerlengo (de kardinaal-kamerheer die in de interimperiode de schatkist beheerde) de mogelijkheid daarop zijn eigen wapen te laten afbeelden.

Lit:

Berman, A.G., Papal coins, New York 1991;

Grierson, P., en M. Blackburn, Medieval European Coinage, I, The early middle ages, Cambridge 1986, blz. 259-266;

Muntoni, F., Le monete dei papi e degli stati pontifici (4 din), Rome 1972-1973.

• 

• 

•