Dollar
Uit Wiki Munten en papiergeld
dollar, in het Engelse taalgebied algemene benaming voor de grote zilveren munten die sinds het eind van de 15e eeuw in Europa verschenen en van de Duitse taler zijn afgeleid. De eerste munt die officieel deze naam kreeg, al komt deze zoals gebruikelijk in die tijd niet op de munten voor, was het grote zilverstuk dat Karel II (1649-1685) voor Schotland liet slaan van 1676 tot 1682. Een serie biljetten die in 1709 in de kolonie New York werd uitgegeven heeft een waardeaanduiding in "Lyon dollars", zoals onze leeuwendaalders daar werden genoemd.
In de Verenigde Staten werd in 1776 een eerste ontwerp voor een "Continental currency dollar" gemaakt, maar het duurde nog tot 1792 eer de eerste zilveren dollars en deelstukken in de muntwet werden opgenomen. Ze werden voor het eerst geslagen in 1794. Wel had het Congres al in 1785 bepaald dat de dollar, waarmee op dat moment de Spaans-Amerikaanse peso van acht realen werd bedoeld, de officiële munteenheid zou zijn.
Van de elkaar opvolgende typen van de zilveren dollar zijn er tot 1935 bijna 850 miljoen geslagen, de laatste twee typen van deze reeks zijn ontworpen naar een levend model. Anna Williams werd afgebeeld als "Liberty" op de Morgandollar van 1878 en Teresa Cafarelli stond model voor de Peace-dollar van 1921.
Voor de handel met China werden van 1873 tot 1878 speciale handelsmunten (trade dollars) geslagen, die door hun iets hogere zilvergewicht problemen veroorzaakten op de binnenlandse markt waar ze eveneens geldigheid hadden.
Van 1971 tot 1979 werden weer dollars op het oude formaat geslagen.
Nu met het portret van President Eisenhower, in een met kopernikkel geplateerde uitvoering op een koperen kern (In zilver werden nog exemplaren voor de verzamelaarsmarkt geleverd). Een laatste type van dezelfde samenstelling, maar met een tot een derde verminderd gewicht, kwam in 1979 in omloop. Deze vertoont wederom de Liberty-kop waarvoor ditmaal Susan B. Anthony model was.
In goud werd de dollar geslagen van 1849 tot 1889. Daarnaast waren er stukken van 2½, 3, 5, 10 (eagle) en 20 dollar. Sommige daarvan werden sinds 1795 vervaardigd. De laatste goudstukken voor de circulatie werden in 1933 gemaakt.
Talrijke Engelstalige landen volgden het voorbeeld van de Verenigde Staten en kozen de dollar als munteenheid. De belangrijkste daarvan zijn Canada, een groot deel van de Westindische eilandengroep, Hongkong en Maleisië, Australië en Nieuw-Zeeland. Van het woord dollar zijn afgeleid de dala van Hawaii, de tala op Samoa en Tokelau, de dalasi in Gambia. Daarnaast zijn er ook landen die de Amerikaanse dollar als munteenheid gebruiken: de BES-eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba, die op 1 januari 2011 op de US-dollar overgingen en El Salvador waar de US-dollar circuleert. Een aantal landen heeft hun hun munteenheid aan die van de US-dollar gekoppeld, zoals de florin van Aruba.
Tenslotte zijn er landen die de naam dollar voor hun nationale munteenheid gebruiken zonder koppeling met de US-dollar: Brunei, Guyana en Taiwan. Wereldwijd worden de prijzen van bepaalde artikelen, zoals ruwe olie, slechts in Amerikaanse dollars genoteerd; ook op de valutamarkt is de dollar een van de belangrijkste muntsoorten, waarmee men in vrijwel ieder land ter wereld terecht kan.
A.
Lit.: Osbon, J., Silver dollar encyclopedia, Richmond Virginia, 1976; Taxay, D., The U.S. mint and coinage, New York, 1969.
