Handelingen

Sambas

Uit Wiki Munten en papiergeld

Sambas cash 18e 19e eeuw.jpg

Sambas, district in de residentie Wester Afdeling van Borneo in het voormalige Nederlandsch-Indië. In de 18e en 19e eeuw vormden Chinese immigranten in dit gebied en aangrenzende districten in het westen van Borneo politieke eenheden of vennootschappen, zgn. kongsi's, die zich bezighielden met gouddelving. Tot het midden van de 19e eeuw was de invloed van het Nederlandsch-Indisch gezag minimaal. Pas in de tweede helft van de 19e eeuw werd, in een aantal oorlogshandelingen met de belangrijkste kongsi's, het gehele gebied onder Nederlands gezag gebracht.

Door de verschillende Chinese kongsi's zijn in de tweede helft van de 18e eeuw en de eerste helft van de 19e eeuw munten van een tin-loodlegering vervaardigd. Deze munten met een centrale vierkante doorboring dragen Chinese opschriften met de naam van de uitgevende kongsi. De waarde van deze kongsi-cashmunten, ook wel xi-tou genaamd, was aanvankelijk 5 duiten, doch daalde al spoedig tot 2 duiten. Tussen 1819 en 1854 circuleerden er twee denominaties van kongsi-cashmunten met een waarde van resp. 1 en 2 duiten. Chinese bronnen beweren dat de laagste denominatie vals was en vervaardigd van pakmateriaal voor thee.

Door Chinese kongsi's werkzaam in de tinwinning op Banka zijn soortgelijke munten vervaardigd die vanzelfsprekend hoofdzakelijk van tin zijn gemaakt.

L.

Lit.:

Yih, T.D, en J. de Kreek, The Gongsi Cash Pieces of Western Borneo and Banka in the Ethnographical Museum at Rotterdam, The Numismatic Chronicle (1993) 171-196.