Handelingen

Numismatische literatuur, inleiding

Uit Wiki Munten en papiergeld

Numismatische literatuur, inleiding

De bijlage Literatuur is bedoeld als algemeen overzicht. De relevante, specialistische literatuur is opgenomen bij de trefwoord beschrijvingen zelf. Ook de goed bereikbare artikelen, voorkomend in de indices van het Jaarboek voor Munt- en Penningkunde, afgekort JMP, en de Revue belge de Numismatique, afgekort RBN, zijn hier niet nog eens opgenomen. Deze lijst bevat daarom vooral de standaardwerken met een bredere strekking, zoals de werken van Van der Chijs over de munten van de Nederlanden in de Middeleeuwen en de catalogi van Krause-Mishler voor de moderne munten van alle huidige landen. Deze algemene werken komen niet (of bij hoge uitzondering) voor in de literatuurlijst bij de afzonderlijke trefwoorden, want dan hadden bijvoorbeeld de werken van Van der Chijs vermeld moeten worden bij elke middeleeuwse heerlijkheid en bij elke middeleeuwse munt uit de Nederlanden. Op vergelijkbare manier hadden de catalogi van Krause & Mishler opgenomen kunnen zijn bij de beschrijving van alle moderne landen. Daarnaast is zoveel mogelijk een overzicht gegeven van de relevante, recente literatuur die voor een deel verschenen is nadat de betreffende trefwoord beschrijving gepubliceerd was. Tevens zijn min of meer gespecialiseerde publicaties opgenomen die meer inzicht geven in de achtergronden van de numismatiek en de geldgeschiedenis van de Nederlanden en voorzover voor het goede begrip daarvan nodig, die van de ons omringende landen. De koloniale muntslag is, met een uitzondering voor Nederland, Frankrijk en Groot-Brittannië, bij het land zelf ondergebracht. De indeling is als volgt:

1 Algemeen;

2 Bibliografieën;

3 Jaarboeken en tijdschriften;

4 Numismatiek en geldgeschiedenis, algemeen;

5 Antieken (Grieken, Kelten, Romeinen en Byzantijnen);

6 Nederlanden, Middeleeuwen en Nieuwe Tijd tot de Franse Revolutie;

7 Nieuwste Tijd;

8 Primitief geld;

9 Muntgewichten;

10 Penningen.

In 1 Algemeen, vindt men onderwerpen uit de hulpwetenschappen van de numismatiek: economische geschiedenis, heraldiek en metrologie. In 4 Numismatiek en geldgeschiedenis, algemeen, treft men numismatische werken aan die niet passen binnen de in deze bijlage gebruikte indeling in tijdperken, onderwerpen en/of regionale gebieden. Verder volgt deze literatuurlijst globaal de interessegebieden van deze encyclopedie:een algemeen overzicht van de antieke numismatiek (Grieken, Romeinen en hun relevante tijdgenoten), de numismatiek van de Nederlanden, de Europese landen voor zover zij vanuit het perspectief van de Nederlanden van belang zijn geweest, de Nederlandse en Belgische koloniën en de landen die daarbij een rol hebben gespeeld, de Europese landen volgens de staatsvormen na de Eerste Wereldoorlog en de overige landen na de Tweede Wereldoorlog. Voor de landen buiten Europa zijn alleen algemene verzamelwerken opgenomen, zoals Krause & Mishler, Mitchiner (oriental coins) en Pick. Bij Duitsland is de nadruk gelegd op de numismatiek van de vorsten, steden enz. langs de grens met Nederland. Er is absoluut niet gestreefd naar volledigheid. Dat is in het bestek van de encyclopedie onmogelijk, omdat dan meer dan 10.000 titels opgenomen zouden moeten worden. De selectie is beperkt tot werken in het Nederlands, Frans, Duits en Engels.

De regionale onderverdeling van de literatuur over de munten van de Nederlanden in 6 Nederlanden, Middeleeuwen en Nieuwe Tijd tot de Franse Revolutie, biedt enige problemen.

Ik heb gekozen voor dezelfde indeling als in de bijlage muntmeesters. De rubriek 10 Penningen, is opgenomen vanwege de vorm verwantschap van munten en penningen die nogal eens tot verwarring leidt. Deze literatuurlijst is voornamelijk gebaseerd op het geautomatiseerde bibliotheek bestand van het voormalige Rijksmuseum Het Koninklijk Penningkabinet (nu berustend bij de Nationale Numismatische Collectie, NNC). Een aanvullende bron voor papiergeld was de geautomatiseerde catalogus van Ed van Gelder. Daarnaast zijn het bestand van de Koninklijke Bibliotheek te Brussel en diverse prijslijsten van handelaren geraadpleegd. Ik dank mw. drs. Marjan Scharloo, directeur van het KPK, voor haar toestemming de elektronische versie van de catalogus van het KPK te gebruiken.

Ed van Gelder dank ik voor het beschikbaar stellen van zijn catalogus en bibliotheek en voor zijn meedenken over de opzet. Dr. Johan van Heesch hielp mij bij het gebruik van de bestanden van de Koninklijke Bibliotheek te Brussel. Tenslotte dank ik al onze overige auteurs die mij, zoals gebruikelijk, ruimhartig hebben geholpen bij de samenstelling van deze bijlage. De selectie van de titels komt overigens geheel voor mijn rekening. Voor meer informatie kan men zich wenden tot de Nationale Numismatische Collectie. Behalve de bibliotheek met ruim 14. 000 titels en het geautomatiseerde bibliotheek bestand zijn te raadplegen: het collectie bestand (voorzover ingevoerd), de documentatie en de veilingcatalogi. De catalogus van de bibliotheek van het Penningkabinet te Brussel, onderdeel van de Koninklijke Bibliotheek, is beschikbaar op internet: www.kbr.be.

Bert van Beek, 2000.  

Terug naar numismatische literatuur