Handelingen

Brabant

Uit Wiki Munten en papiergeld

The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.

Brabant,

1. hertogdom in de Nederlanden, ontstaan rond het jaar 1000, toen het graafschap Leuven uitgebreid werd met enkele omliggende graafschappen.

De omvang hiervan kwam ongeveer overeen met die van de huidige Belgische provincies Vlaams- en Waals- Brabant. De grote uitbreiding ontstond toen graaf Godfried I (1095-1140) in 1106 hertog van Neder- Lotharingen werd. Vanuit deze positie verwierf hij het grote markgraafschap Antwerpen (globaal de huidige Belgische provincie Antwerpen en de Nederlandse provincie Noord-Brabant). De titel "hertog van Brabant" ontstond daarna in de loop van de 12e eeuw.

In de 13e eeuw werden Maastricht en het hertogdom Limburg aan Brabant toegevoegd.

Het wapen van Brabant is een gouden leeuw op een zwart schild. Dit wapen kwam reeds tijdens de regering van Godfried III (1142-1190) op de munten voor, toen zijn zoon Hendrik I regent was tijdens de tweede kruistocht van zijn vader.

De vroegst dateerbare Brabantse munten zijn penningen die geslagen werden te Leuven en te Antwerpen tijdens de regering van Godfried I. De Brabantse penningen uit de 12e eeuw, meestal Leuvense penningen genoemd, werden langzamerhand een belangrijke rekeneenheid.

Ze zijn over het algemeen iets zwaarder dan de penningen uit Friesland en Utrecht, bisdom uit dezelfde tijd, maar zijn beduidend lichter dan de zware Keulse penning waarvan het gewicht maar weinig onder dat van het Karolingische voorbeeld lag; Karolingische muntslag. In de 13e eeuw daalde het gewicht van de Brabantse penning ook verder en tegen het einde van de eeuw werden veelvouden geslagen: sterlingen en dubbele sterlingen.

In de 14e eeuw werd de Brabantse sterling of brabantinus (1/3 groot) van Jan III (1312-1355) een belangrijke muntsoort naast de Vlaamse leeuwengroot. De brabantinus werd veel geïmiteerd door kleinere heren.

Rond 1330 begon men in Brabant, evenals in Vlaanderen, de Florentijnse gulden na te volgen. Deze imitatie was daarmee de eerste gouden muntsoort die in de Nederlanden geslagen werd de Karolingische tijd.

In de tweede helft van de 14e eeuw kwam het Brabantse muntwezen sterk onder de invloed van het Vlaamse, wat onder andere blijkt uit de muntovereenkomst in 1384 tussen hertogin Johanna (1355-1406) en de Bourgondische hertog Philips de Stoute, graaf van Vlaanderen (1384-1404). De zogenaamde rozebekers die volgens deze overeenkomst geslagen werden, dragen in Vlaanderen de namen van Philips en Johanna, en in Brabant de namen van Johanna en Philips.

Na de dood van Johanna volgde Philips' tweede zoon Antoon haar op in Brabant. In 1430 erfde hertog Philips de Goede het land en verenigde Brabant met de Bourgondische Nederlanden. Bij de unificatie van de muntslag in 1433, werd de Vlaamse groot als Bourgondische groot de basis van het nieuwe stelsel.

De Brabantse groot, ter waarde van 2/3 Bourgondische groot, bleef echter nog lange tijd als rekeneenheid in gebruik. Muntjes beneden de kwart groot werden nog volgens de oude gewestelijke stelsels geslagen.

Zo kon de duit van 6 mijten Vlaams ( = 9 mijten Brabants) negenmanneke genoemd worden.

Zie verder Bourgondië, Bourgondische Nederlanden en Zuidelijke Nederlanden.

De Bourgondische hertogen en hun opvolgers hebben tot aan 1794 de Brabantse titels op hun munten gevoerd.

2. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog hebben de "Vrije Staten van Brabant" zelfstandig te Antwerpen gemunt (1584-1585).

3. In de loop van de Tachtigjarige Oorlog werd het noorden van het hertogdom door de Republiek veroverd en bij de Vrede van Munster (1648) formeel afgestaan. Deze gebieden werden onder de namen Staats-Brabant en het Land van Overmaze als Generaliteitslanden rechtstreeks door de Staten-Generaal bestuurd.

Na de Franse Revolutie werd in 1796 het voormalige Staats-Brabant onder de naam Brabant opgenomen in de Bataafse Republiek. Eind 1798 gaf dit nieuwe gewest recepissen uit ter inwisseling van de in 1795 ontvangen Franse assignaten.

Deze recepissen golden ook als vergoeding van de schade ten gevolge van allerlei vorderingen sinds 1794.


  • Brabant brijman.jpg
  • Brabant dukaat.jpg
  • Brabant groot rozebeker.jpg
  • Brabant halen sterling.jpg
  • Brabant johanna en wenzel gouden pieter.jpg
  • Brabant korte karel v.jpg
  • Brabant leuven sterling.jpg
  • Brabant muntplaatsen.jpg
  • Brabant penning 043.jpg
  • Brabant penning leuven.jpg
  • Brabant penning met BAST.jpg
  • Brabant philips II gouden reaal.jpg
  • Brabant pieter zilveren jan iii.jpg
  • Brabant recepis 500 gld 1798.jpg
  • Brabant robustusdaalder 1584.jpg
  • Brabant servaas gulden 1355 1383.jpg
  • Brabant tienen penning 13e eeuw.jpg
  • Brabant torenke 1355 1383.jpg